Xạ trị ung thư tuyến giáp là gì? Xạ trị ung thư có làm rụng tóc không?

Xạ trị ung thư tuyến giáp là biện pháp phổ biến hiện nay để điều trị ung thư nói chung và ung thư tuyến giáp nói riêng. Vậy xạ trị có nghĩa là gì, xạ trị có gây rụng tóc không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây. 

1. Xạ trị ung thư tuyến giáp là gì?

Ung thư tuyến giáp có phải xạ trị không? là câu hỏi chung của rất nhiều người bệnh khi phát hiện mình mắc K giáp. Xạ trị ung thư tuyến giáp là phương pháp sử dụng các chùm năng lượng cao tập trung chiếu vào khối u ung thư tuyến giáp nhằm tiêu diệt chúng. Xạ trị có thể được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật hoặc liệu pháp hormone. Có hai loại xạ trị ung thư tuyến giáp chính:

• Xạ trị ngoài: Sử dụng máy tạo tia xạ để chiếu tia X hoặc tia gamma vào khối u từ bên ngoài cơ thể.
• Xạ trị trong: Sử dụng các chất phóng xạ được tiêm hoặc uống vào cơ thể, sau đó tập trung vào khối u.

2. Vai trò của xạ trị tuyến giáp trong phác đồ điều trị

Xạ trị tuyến giáp là một phương pháp sử dụng các tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư tuyến giáp. Xạ trị có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị độc lập, hoặc kết hợp với phẫu thuật hoặc hóa trị. Vai trò của xạ trị tuyến giáp

Xạ trị tuyến giáp có thể đóng một vai trò quan trọng trong điều trị ung thư tuyến giáp, bao gồm:

• Điều trị triệt để: Xạ trị có thể được sử dụng để điều trị triệt để ung thư tuyến giáp ở giai đoạn sớm, đặc biệt là khi khối u nhỏ và không có di căn.
• Liệu pháp bổ trợ: Xạ trị có thể được sử dụng sau phẫu thuật để loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại, giúp giảm nguy cơ tái phát.
• Liệu pháp điều trị triệu chứng: Xạ trị có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng của ung thư tuyến giáp, chẳng hạn như đau, khó nuốt, hoặc ho.

3. Phương pháp xạ trị được áp dụng điều trị ung thư tuyến giáp

Có hai phương pháp xạ trị chính được sử dụng để điều trị ung thư tuyến giáp:

• Xạ trị bên ngoài: Xạ trị bên ngoài sử dụng máy phát tia để chiếu tia phóng xạ vào vùng cổ của bệnh nhân. Tia phóng xạ sẽ tiêu diệt các tế bào ung thư trong vùng chiếu tia.
• Xạ trị phóng xạ: Xạ trị phóng xạ sử dụng một lượng nhỏ iốt phóng xạ được uống hoặc tiêm vào cơ thể bệnh nhân. Thuốc phóng xạ tuyến giáp  thường là  Iốt phóng xạ sẽ tập trung vào tuyến giáp và tiêu diệt các tế bào ung thư. 

3.1 Xạ trị bên ngoài

Xạ trị bên ngoài được sử dụng thường xuyên nhất để điều trị ung thư tuyến giáp. Xạ trị bên ngoài có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị độc lập, hoặc kết hợp với phẫu thuật hoặc hóa trị. Xạ trị bên ngoài thường được thực hiện trong nhiều đợt điều trị, mỗi đợt kéo dài khoảng 5-10 phút. Bệnh nhân sẽ nằm trên bàn xạ, và máy phát tia sẽ được định vị để chiếu tia phóng xạ vào vùng cổ của bệnh nhân.

Xạ trị bên ngoài có thể gây ra một số tác dụng phụ, bao gồm:

• Hạ giáp: Xạ trị bên ngoài có thể làm tổn thương tuyến giáp, dẫn đến suy giáp. Suy giáp cần được điều trị bằng hormone tuyến giáp thay thế.
• Viêm tuyến giáp: Xạ trị bên ngoài có thể gây viêm tuyến giáp, dẫn đến đau, khó nuốt, hoặc ho.
• Rối loạn chức năng tuyến giáp: Xạ trị bên ngoài có thể làm thay đổi chức năng tuyến giáp, dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân, hoặc táo bón.

3.2 Xạ trị phóng xạ

Xạ trị phóng xạ được sử dụng để điều trị ung thư tuyến giáp ở những bệnh nhân không thể phẫu thuật, hoặc ở những bệnh nhân đã phẫu thuật nhưng vẫn còn tế bào ung thư. Xạ trị phóng xạ sử dụng iốt phóng xạ, một loại tia phóng xạ tập trung vào tuyến giáp. Iốt phóng xạ có thể được uống dưới dạng viên nang hoặc tiêm vào tĩnh mạch. Xạ trị phóng xạ thường được thực hiện trong một đợt duy nhất. Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn cách uống hoặc tiêm iốt phóng xạ, và cần được cách ly với những người khác trong vài ngày sau khi điều trị.

4. Quy trình xạ trị ung thư tuyến giáp

Quy trình xạ trị ung thư tuyến giáp được tiến hành như sau:

4.1 Xạ trị bên ngoài

• Chuẩn bị: Trước khi bắt đầu xạ trị, bệnh nhân sẽ được chụp CT hoặc MRI vùng cổ để xác định vị trí của tuyến giáp và các mô xung quanh.
• Thực hiện: Bệnh nhân sẽ nằm trên bàn xạ, và máy phát tia sẽ được định vị để chiếu tia phóng xạ vào vùng cổ của bệnh nhân. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu giữ nguyên tư thế trong suốt quá trình xạ trị.
• Theo dõi: Bệnh nhân sẽ được theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình xạ trị để đảm bảo an toàn.

4.2 Xạ trị phóng xạ

• Chuẩn bị: Trước khi bắt đầu xạ trị, bệnh nhân sẽ được ngừng dùng hormone tuyến giáp trong vài tuần để kích thích tuyến giáp hấp thụ iốt phóng xạ.
• Thực hiện: Bệnh nhân sẽ uống hoặc tiêm iốt phóng xạ. Iốt phóng xạ sẽ tập trung vào tuyến giáp và tiêu diệt các tế bào ung thư.
• Theo dõi: Bệnh nhân sẽ được theo dõi chặt chẽ trong vài ngày sau khi xạ trị để đảm bảo an toàn.

5. Tác dụng phụ của xạ trị tuyến giáp

Xạ trị có nhiều tác dụng khi điều trị ung thư tuyến giáp nhưng vẫn có những điểm hạn chế cũng như tác dụng phụ như sau:

5.1. Tác dụng phụ của xạ trị Iod – 131

Tác dụng phụ của xạ trị I-131 là những tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi điều trị bằng iốt phóng xạ, một loại tia phóng xạ tập trung vào tuyến giáp. Tuyến giáp là một tuyến nhỏ nằm ở cổ, chịu trách nhiệm sản xuất hormone tuyến giáp. Các tác dụng phụ của xạ trị I-131 thường là ngắn hạn và có thể điều trị được. Tuy nhiên, một số tác dụng phụ có thể kéo dài hoặc vĩnh viễn. Cụ thể như:

• Hạ giáp: Xạ trị I-131 có thể làm tổn thương tuyến giáp, dẫn đến suy giáp. Suy giáp là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ hormone tuyến giáp. Các triệu chứng của suy giáp bao gồm mệt mỏi, tăng cân, táo bón, khô da, và rụng tóc. Suy giáp cần được điều trị bằng hormone tuyến giáp thay thế.
• Viêm tuyến giáp: Xạ trị I-131 có thể gây viêm tuyến giáp, dẫn đến đau, khó nuốt, hoặc ho. Viêm tuyến giáp thường tự khỏi trong vài tuần hoặc vài tháng.
• Rối loạn chức năng tuyến giáp: Xạ trị I-131 có thể làm thay đổi chức năng tuyến giáp, dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân, táo bón, hoặc khô da. Các triệu chứng này thường sẽ giảm dần theo thời gian.
• Tăng nguy cơ ung thư: Xạ trị I-131 có thể làm tăng nguy cơ phát triển một số loại ung thư khác, chẳng hạn như ung thư tuyến nước bọt, ung thư dạ dày, và ung thư bạch cầu. Tuy nhiên, nguy cơ này là rất thấp.

Tác dụng phụ hiếm gặp

• Viêm phổi: Xạ trị I-131 có thể gây viêm phổi, dẫn đến khó thở, ho, hoặc sốt. Viêm phổi thường tự khỏi trong vài tuần hoặc vài tháng.
• Thiếu máu: Xạ trị I-131 có thể làm giảm số lượng tế bào hồng cầu, dẫn đến thiếu máu. Thiếu máu có thể gây mệt mỏi, khó thở, hoặc da xanh xao. Thiếu máu thường có thể được điều trị bằng thuốc.
• Rối loạn kinh nguyệt: Xạ trị I-131 có thể gây rối loạn kinh nguyệt, chẳng hạn như chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc ngừng kinh nguyệt. Rối loạn kinh nguyệt thường sẽ tự khỏi sau khi điều trị.
• Vô sinh: Xạ trị I-131 có thể làm giảm khả năng sinh sản ở cả nam và nữ. Tuy nhiên, khả năng sinh sản thường sẽ phục hồi sau khi điều trị.

5.2. Tác dụng phụ của xạ trị ngoài

Xạ trị ngoài là một phương pháp điều trị ung thư sử dụng các tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư. Xạ trị ngoài có thể được sử dụng để điều trị nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư vú, ung thư phổi, ung thư đầu và cổ, và ung thư đại trực tràng. Xạ trị ngoài có thể gây ra một số tác dụng phụ, tùy thuộc vào vị trí của khối u và liều lượng xạ trị. Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm:

• Mệt mỏi: Mệt mỏi là tác dụng phụ phổ biến nhất của xạ trị ngoài. Mệt mỏi có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, và khó tập trung. Mệt mỏi thường sẽ tự khỏi sau khi điều trị.
• Rụng tóc: Rụng tóc là tác dụng phụ phổ biến của xạ trị ngoài ở vùng đầu và cổ. Rụng tóc thường sẽ bắt đầu trong vòng vài tuần sau khi bắt đầu xạ trị và sẽ mọc trở lại sau khi điều trị.
• Khô da: Khô da là tác dụng phụ phổ biến của xạ trị ngoài. Khô da có thể khiến da của bạn bị ngứa, bong tróc, và dễ bị kích ứng. Khô da thường sẽ tự khỏi sau khi điều trị.
• Viêm miệng: Viêm miệng là tác dụng phụ phổ biến của xạ trị ngoài ở vùng đầu và cổ. Viêm miệng có thể khiến miệng của bạn bị đau, loét, và khó nuốt. Viêm miệng thường sẽ tự khỏi sau khi điều trị.
• Tiêu chảy: Tiêu chảy là tác dụng phụ phổ biến của xạ trị ngoài ở vùng bụng và chậu. Tiêu chảy có thể khiến bạn bị đi ngoài nhiều lần, phân lỏng, và đau bụng. Tiêu chảy thường sẽ tự khỏi sau khi điều trị.

Các tác dụng phụ hiếm gặp

• Sẹo: Sẹo là tác dụng phụ hiếm gặp của xạ trị ngoài. Sẹo có thể xảy ra ở vùng da bị chiếu xạ.
• Viêm phổi: Viêm phổi là tác dụng phụ hiếm gặp của xạ trị ngoài ở vùng ngực. Viêm phổi có thể gây khó thở, ho, và sốt.
• Viêm tụy: Viêm tụy là tác dụng phụ hiếm gặp của xạ trị ngoài ở vùng bụng. Viêm tụy có thể gây đau bụng dữ dội, buồn nôn, và nôn.
• Vô sinh: Vô sinh là tác dụng phụ hiếm gặp của xạ trị ngoài ở vùng bụng và chậu. Vô sinh có thể xảy ra ở cả nam và nữ.
• Tăng nguy cơ ung thư: Xạ trị ngoài có thể làm tăng nguy cơ phát triển một số loại ung thư khác, chẳng hạn như ung thư hạch, ung thư bạch cầu, và ung thư da. Tuy nhiên, nguy cơ này là rất thấp.

6. Cách giảm tác dụng phụ khi trị xạ tuyến giáp

Xạ trị tuyến giáp là một phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp sử dụng các tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư. Xạ trị tuyến giáp có thể gây ra một số tác dụng phụ. Do đó, làm sao để giảm bớt những tác dụng phụ này là điều mà người bệnh rất quan tâm. Có một số cách để giúp giảm thiểu tác dụng phụ của xạ trị tuyến giáp, bao gồm:

• Uống nhiều nước: Uống nhiều nước có thể giúp giữ ẩm cho da và ngăn ngừa khô da.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm: Sử dụng kem dưỡng ẩm có thể giúp giữ ẩm cho da và ngăn ngừa khô da.
• Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể giúp ngăn ngừa da bị sạm và lão hóa sớm.
• Chăm sóc răng miệng đúng cách: Chăm sóc răng miệng đúng cách có thể giúp ngăn ngừa viêm miệng.
• Ăn uống lành mạnh: Ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm thiểu các tác dụng phụ tiêu hóa của xạ trị tuyến giáp.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm mệt mỏi và cải thiện sức khỏe tổng thể.

7 Cần chuẩn bị gì trước khi xạ trị ung thư tuyến giáp?

Xạ trị ung thư tuyến giáp là một phương pháp điều trị sử dụng các tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư. Xạ trị tuyến giáp có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị độc lập, hoặc kết hợp với phẫu thuật hoặc hóa trị. Trước khi bắt đầu xạ trị ung thư tuyến giáp, bạn cần chuẩn bị một số thứ sau:

• Tìm hiểu về xạ trị tuyến giáp: Bạn nên tìm hiểu về xạ trị tuyến giáp, bao gồm các lợi ích, rủi ro, và tác dụng phụ của phương pháp điều trị này. Bạn có thể nói chuyện với bác sĩ, y tá, hoặc các chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác để được giải đáp thắc mắc.
• Hiểu rõ về kế hoạch điều trị: Bác sĩ sẽ thảo luận với bạn về kế hoạch điều trị xạ trị ung thư tuyến giáp. Bạn nên hiểu rõ về các loại xạ trị sẽ được sử dụng, số lượng buổi xạ trị, và thời gian điều trị cũng như chi phí xạ trị ung thư tuyến giáp để có sự chuẩn bị tốt nhất. 
• Chuẩn bị tinh thần: Xạ trị ung thư tuyến giáp có thể gây ra một số tác dụng phụ, chẳng hạn như mệt mỏi, rụng tóc, và khô da. Bạn nên chuẩn bị tinh thần để đối phó với các tác dụng phụ này. 

8. Chăm sóc bệnh nhân sau trị xạ ung thư tuyến giáp

Xạ trị ung thư tuyến giáp là một phương pháp điều trị hiệu quả, có thể giúp kiểm soát và tiêu diệt các tế bào ung thư. Tuy nhiên, xạ trị cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, cần được theo dõi và chăm sóc cẩn thận. Dưới đây là một số lời khuyên cụ thể về cách chăm sóc bệnh nhân sau xạ trị ung thư tuyến giáp:

• Theo dõi các triệu chứng của suy giáp: Nếu bệnh nhân bị suy giáp, cần theo dõi các triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân, táo bón, khô da, và rụng tóc. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy thông báo cho bác sĩ ngay lập tức.
• Uống thuốc điều trị suy giáp đúng giờ: Uống phóng xạ điều trị ung thư tuyến giáp có thể gây suy giáp. Bệnh nhân cần uống thuốc điều trị suy giáp đúng giờ và theo chỉ định của bác sĩ.
• Ăn uống lành mạnh: Bệnh nhân cần ăn uống lành mạnh để cung cấp đủ năng lượng và dinh dưỡng cho cơ thể. Bệnh nhân nên ăn nhiều trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, và protein nạc.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm mệt mỏi, cải thiện tâm trạng, và tăng cường sức khỏe tổng thể. Bệnh nhân nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Bệnh nhân cần nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian phục hồi. Bệnh nhân nên ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.

Xem thêm: Chuyên gia giải đáp: Bị ung thư có nên ăn thịt bò không?

9. Giải đáp một số thắc mắc về xạ trị ung thư tuyến giáp

Sau đây là một số câu hỏi mà Kibou Fucoidan thường xuyên nhận được từ quý độc giả về xạ trị ung thư tuyến giáp. Chúng tôi xin tổng hợp và gửi đến độc giả câu trả lời như sau:

9.1. Trị xạ ung thư tuyến giáp có cần cách ly không?

Trả lời ngắn gọn là có, bệnh nhân xạ trị ung thư tuyến giáp cần cách ly. Tuy nhiên, thời gian và mức độ cách ly sẽ phụ thuộc vào loại xạ trị được sử dụng.

• Xạ trị ngoài: Xạ trị ngoài không gây ra bức xạ phóng xạ, vì vậy bệnh nhân xạ trị ngoài không cần cách ly.
• Xạ trị phóng xạ: Xạ trị phóng xạ có thể gây ra bức xạ phóng xạ, vì vậy bệnh nhân xạ trị phóng xạ cần cách ly. Thời gian cách ly sau xạ trị phóng xạ thường là 3-5 ngày. Trong thời gian cách ly, bệnh nhân cần ở trong phòng riêng và tránh tiếp xúc với những người khác. Bệnh nhân cũng cần sử dụng nhà vệ sinh riêng và rửa tay thường xuyên. Sau khi hết thời gian cách ly, bệnh nhân vẫn cần thận trọng khi tiếp xúc với người khác. Bệnh nhân nên tránh ôm, hôn, hoặc ngủ chung với người khác. Bệnh nhân cũng nên tránh cho trẻ em chơi đùa trong phòng của mình.

Bệnh nhân xạ trị phóng xạ cần xử lý rác thải sinh hoạt đúng cách để tránh lây nhiễm bức xạ phóng xạ cho những người khác.

• Nước tiểu: Nước tiểu của bệnh nhân xạ trị phóng xạ có thể chứa bức xạ phóng xạ. Bệnh nhân cần đổ nước tiểu vào bồn cầu và xả nước sau khi sử dụng.
• Phân: Phân của bệnh nhân xạ trị phóng xạ cũng có thể chứa bức xạ phóng xạ. Bệnh nhân cần đổ phân vào bồn cầu và xả nước sau khi sử dụng.
• Tóc rụng: Tóc rụng của bệnh nhân xạ trị phóng xạ cũng có thể chứa bức xạ phóng xạ. Bệnh nhân nên cho tóc rụng vào túi nhựa và vứt vào thùng rác.
• Quần áo và đồ dùng cá nhân: Quần áo và đồ dùng cá nhân của bệnh nhân xạ trị phóng xạ cũng có thể bị nhiễm bức xạ phóng xạ. Bệnh nhân nên giặt quần áo và đồ dùng cá nhân riêng, và vứt bỏ rác thải sinh hoạt đúng cách.

9.2. Xạ trị ung thư tuyến giáp sống được bao lâu?

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cancer, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân ung thư tuyến giáp giai đoạn 0 là 99%, giai đoạn 1 là 98%, giai đoạn 2 là 95%, giai đoạn 3 là 85%, và giai đoạn 4 là 65%. Tỷ lệ sống sót sau 10 năm của bệnh nhân ung thư tuyến giáp giai đoạn 0 là 98%, giai đoạn 1 là 96%, giai đoạn 2 là 92%, giai đoạn 3 là 80%, và giai đoạn 4 là 55%.

Tóm lại, tỷ lệ sống sót của bệnh nhân ung thư tuyến giáp sau xạ trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng nhìn chung là khá cao.

9.3. Xạ trị tuyến giáp có rụng tóc không

Uống thuốc xạ trị ung thư tuyến giáp  hoặc xạ trị tuyến giáp có thể gây rụng tóc vì các tia xạ có thể làm tổn thương các nang tóc. Nang tóc là những cấu trúc nhỏ ở da đầu chứa các tế bào tóc. Khi các nang tóc bị tổn thương, chúng sẽ ngừng sản xuất tóc mới. Rụng tóc do xạ trị tuyến giáp thường bắt đầu trong vòng vài tuần sau khi bắt đầu xạ trị. Rụng tóc thường bắt đầu ở vùng da đầu gần tuyến giáp và sau đó lan rộng ra toàn bộ da đầu.

Rụng tóc do xạ trị tuyến giáp thường là rụng tóc tạm thời. Tóc sẽ mọc lại sau khi xạ trị kết thúc. Tuy nhiên, có thể mất vài tháng hoặc vài năm để tóc mọc lại hoàn toàn.Để giảm thiểu rụng tóc do xạ trị tuyến giáp, bệnh nhân có thể cân nhắc các phương pháp sau:

• Sử dụng mũ hoặc khăn để che tóc.
• Sử dụng dầu gội và dầu xả dành cho tóc rụng.
• Uống vitamin và khoáng chất hỗ trợ tóc.

Trên đây là toàn bộ thông tin về xạ trị ung thư tuyến giáp. Mặc dù được đánh giá là có tiên lượng khá tốt nhưng nếu không được điều trị và phát hiện sớm thì hậu quả cũng rất đáng ngại, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Do đó, chúng ta cần có ý thức chăm sóc sức khỏe và tầm soát ung thư hàng năm. Mọi thông tin tư vấn xin vui lòng liên hệ đến số máy tư vấn 1800 6527 để dược sĩ hỗ trợ.