Những điều bạn cần biết về thuốc trị u nang buồng trứng 

Thuốc trị u nang buồng trứng là một phương pháp phổ biến giúp kiểm soát và điều trị tình trạng này hiệu quả. Việc sử dụng đúng loại thuốc không chỉ giúp thu nhỏ khối u mà còn ngăn ngừa biến chứng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin quan trọng về thuốc trị u nang buồng trứng.

1. U nang buồng trứng là gì?

U nang buồng trứng là các túi chứa đầy dịch hoặc mô đặc phát triển trên hoặc trong buồng trứng. Đây là một tình trạng phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Phần lớn các u nang buồng trứng là lành tính và tự biến mất mà không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và tổng thể của phụ nữ.

2. Nguyên nhân u nang buồng trứng

Có nhiều nguyên nhân gây ra u nang buồng trứng, trong đó phổ biến nhất bao gồm:

• Rối loạn nội tiết tố: Sự mất cân bằng hormone có thể khiến buồng trứng sản xuất nhiều nang trứng bất thường.
• Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Phụ nữ có kinh nguyệt không đều có nguy cơ hình thành u nang cao hơn.
• Mang thai: Một số u nang xuất hiện trong thai kỳ do buồng trứng vẫn tiếp tục sản xuất hormone để hỗ trợ thai nhi.
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Một tình trạng phổ biến khiến buồng trứng có nhiều nang nhỏ, làm rối loạn chu kỳ rụng trứng.
• Lạc nội mạc tử cung: Các mô nội mạc tử cung có thể phát triển bên ngoài tử cung và hình thành u nang trên buồng trứng.

3. Triệu chứng u nang buồng trứng thường gặp

U nang buồng trứng thường không có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt khi kích thước nhỏ. Tuy nhiên, nếu u nang phát triển lớn hoặc có biến chứng, có thể xuất hiện các triệu chứng sau:

3.1 Triệu chứng thường gặp:

• Đau vùng chậu – Đau âm ỉ hoặc nhói ở một bên bụng dưới, có thể trở nên nặng hơn trong kỳ kinh nguyệt.
• Rối loạn kinh nguyệt – Kinh nguyệt không đều, rong kinh hoặc vô kinh.

• Cảm giác đầy bụng, chướng bụng – Cảm giác nặng nề ở vùng bụng dưới.
• Đau khi quan hệ tình dục – Nhất là khi u nang lớn hoặc nằm ở vị trí gây chèn ép.
• Tiểu tiện hoặc đại tiện khó khăn – Do u nang chèn ép vào bàng quang hoặc trực tràng.
• Buồn nôn hoặc nôn – Thường gặp khi u nang bị xoắn hoặc vỡ.
• Tăng cân bất thường – Đặc biệt nếu u nang lớn.
• Đau lưng hoặc đau chân – Khi u nang chèn ép dây thần kinh hoặc các cơ quan lân cận.

3.2 Triệu chứng nguy hiểm cần đi khám ngay:

• Đau bụng dữ dội, đột ngột – Có thể do xoắn buồng trứng hoặc vỡ u nang.
• Chảy máu âm đạo bất thường – Không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.
• Sốt cao, chóng mặt, ngất xỉu – Dấu hiệu nhiễm trùng hoặc xuất huyết nội.

Nếu bạn hoặc ai đó gặp các triệu chứng trên, tốt nhất nên đi khám bác sĩ phụ khoa để được siêu âm và chẩn đoán kịp thời.

4. Chẩn đoán u nang buồng trứng

Dựa vào triệu chứng mà bác sĩ có thể đưa ra những phương pháp chẩn đoán phù hợp:

4.1 Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau để đánh giá tình trạng bệnh nhân:

• Hỏi bệnh sử: Các triệu chứng như đau bụng dưới, rối loạn kinh nguyệt, đầy hơi, tiểu khó, tiền sử bệnh lý phụ khoa.
• Khám bụng: Sờ nắn để phát hiện khối u bất thường.
• Khám phụ khoa: Kiểm tra kích thước, độ di động của khối u bằng thăm khám hai tay qua âm đạo.

4.2 Cận Lâm Sàng

Siêu âm:

• Siêu âm qua bụng: Thường được đề xuất đầu tiên, đặc biệt với bệnh nhân chưa quan hệ tình dục.
• Siêu âm qua âm đạo: Được chỉ định để đánh giá chi tiết hơn trong nhiều trường hợp, giúp phân biệt đặc điểm của u nang.

Chụp MRI hoặc CT Scan:

• MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn, giúp đánh giá bản chất u nang và phân biệt với các bệnh lý khác.
• CT Scan: Thường được dùng khi nghi ngờ u nang có dấu hiệu xâm lấn hoặc lan rộng.

Chọc hút tế bào: Dùng kim nhỏ để lấy dịch hoặc mô từ u nang, giúp phân biệt u lành tính và ác tính.

Xét nghiệm huyết thanh CA-125:

• Mục đích: Định lượng kháng nguyên CA-125, một chỉ dấu ung thư buồng trứng.
• Hạn chế: Giá trị chẩn đoán không tuyệt đối vì CA-125 cũng tăng trong bệnh lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung,…

Xét nghiệm nồng độ hormone:

• Đo các hormone như LH, FSH, estradiol, testosterone giúp đánh giá nguyên nhân hình thành u nang (như hội chứng buồng trứng đa nang – PCOS).

Thử thai: Xác định bệnh nhân có thai hay không, do u nang buồng trứng và thai ngoài tử cung có triệu chứng tương tự.

Chọc dò túi cùng Douglas: Dùng kim chọc vào túi cùng Douglas (vùng thấp nhất trong ổ bụng, phía sau cổ tử cung) để lấy dịch từ vùng chậu, giúp phát hiện dịch máu do u nang vỡ hoặc ung thư.

Xem thêm: Thống kê chi tiết chi phí điều trị ung thư gan và cách tiết kiệm

5. Phương pháp điều trị u nang buồng trứng

• Nếu u nang nhỏ dưới 5cm, không gây triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi bằng siêu âm định kỳ vì u có thể tự tiêu biến.
• Điều trị thuốc trị u nang buồng trứng thì thuốc tránh thai có thể được dùng để ngăn ngừa sự hình thành u mới và điều hòa nội tiết tố, nhưng không làm tan u đã có. Thuốc giảm đau có thể hỗ trợ khi u gây đau nhẹ nhưng chưa cần phẫu thuật.

• Phẫu thuật là lựa chọn khi u lớn hoặc có biến chứng. Nội soi bóc tách u nang là phương pháp ít xâm lấn, giúp phục hồi nhanh và phù hợp với u nhỏ, lành tính. Với các trường hợp u lớn, nghi ngờ ác tính hoặc có biến chứng như vỡ hay xoắn u nang, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật mở bụng. Nếu u nang ác tính hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, có thể cần cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ buồng trứng.
• Bên cạnh đó, điều chỉnh lối sống cũng hỗ trợ kiểm soát tình trạng u nang. Một chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, tăng cường rau xanh, cùng với việc duy trì cân nặng hợp lý có thể giúp ổn định nội tiết tố. 

6. Thuốc trị u nang buồng trứng

Việc lựa chọn thuốc trị u nang buồng trứng hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước khối nang, tình trạng sức khỏe, độ tuổi, cũng như mong muốn có con trong tương lai. Dưới đây là các loại thuốc Tây y thường được sử dụng để điều trị u nang buồng trứng:

6.1. Thuốc tránh thai đường uống

Thuốc tránh thai không chỉ giúp ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn mà còn có tác dụng điều hòa nội tiết tố, ngăn chặn sự hình thành các nang mới. Đồng thời, loại thuốc này còn giúp điều hòa kinh nguyệt và giảm nguy cơ ung thư buồng trứng.

6.2. Thuốc progestin

Progestin là một loại hormone có thể giúp làm giảm kích thước u nang, đồng thời ngăn ngừa sự phát triển của chúng trong tương lai. Ngoài ra, thuốc này còn có tác dụng ổn định chu kỳ kinh nguyệt.

6.3. Nhóm thuốc GnRH Agonists

Thuốc chủ vận GnRH (GnRH agonists) có tác dụng làm giảm lượng estrogen và progesterone trong cơ thể, từ đó giúp thu nhỏ kích thước nang và ngăn chúng phát triển trở lại.

6.4. Thuốc Kháng Hormone

Các loại thuốc kháng hormone giúp kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt và ức chế sự phát triển của u nang. Một số nhóm thuốc phổ biến gồm:

• Thuốc kháng estrogen: Giúp giảm tác động của estrogen, một trong những yếu tố kích thích sự phát triển của u nang.
• Thuốc kháng androgen: Được sử dụng trong các trường hợp u nang liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

6.5. Thuốc giảm đau và chống viêm (NSAIDs)

Các thuốc giảm đau và chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen có thể giúp giảm triệu chứng đau và viêm do u nang buồng trứng gây ra. Tuy nhiên, nhóm thuốc này chỉ có tác dụng kiểm soát triệu chứng chứ không điều trị tận gốc u nang.

Khi sử dụng thuốc trị u nang buồng trứng, bạn cần lưu ý những điều sau để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh tác dụng phụ không mong muốn:

7. Lưu ý khi sử dụng thuốc trị u nang buồng trứng

Khi sử dụng thuốc trị u nang buồng trứng, bạn cần lưu ý những điều sau để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh tác dụng phụ không mong muốn:

• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Dùng đúng loại thuốc trị u nang buồng trứng, liều lượng và thời gian quy định. Không tự ý tăng, giảm liều hoặc ngừng thuốc khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.
• Kiểm tra thành phần thuốc: Một số thuốc có thể chứa nội tiết tố (hormone) hoặc các thành phần khác có thể gây tác dụng phụ. Nếu bạn có tiền sử dị ứng hoặc mắc các bệnh lý nền (như cao huyết áp, tiểu đường), hãy thông báo cho bác sĩ.
• Theo dõi tác dụng phụ: Một số tác dụng phụ có thể gặp như buồn nôn, đau đầu, rối loạn kinh nguyệt, tăng cân hoặc thay đổi tâm trạng. Nếu có dấu hiệu bất thường nghiêm trọng (như chảy máu âm đạo bất thường, đau bụng dữ dội, chóng mặt, khó thở), hãy đi khám ngay.
• Kết hợp với lối sống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, nhiều rau xanh, ít chất béo và đường. Tập thể dục nhẹ nhàng để hỗ trợ tuần hoàn máu và giảm stress. Tránh rượu bia, thuốc lá vì có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc.

• Tái khám định kỳ: Thực hiện siêu âm và kiểm tra theo lịch hẹn để đánh giá hiệu quả điều trị. Nếu kích thước u nang không giảm hoặc có dấu hiệu biến chứng, bác sĩ có thể điều chỉnh phác đồ hoặc cân nhắc phương án khác.

Xem thêm: Giải đáp: Ung thư buồng trứng có sinh con được không?

Việc sử dụng thuốc trị u nang buồng trứng cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất và tránh rủi ro. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh và tái khám định kỳ sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh tốt hơn. Hãy luôn thận trọng khi dùng thuốc trị u nang buồng trứng để bảo vệ sức khỏe.