Hướng dẫn phân biệt lao phổi và ung thư phổi chính xác nhất!
Số liệu thống kê cho thấy, ung thư phổi đứng đầu trong danh sách các bệnh ung thư có tỷ lệ mắc và tử vong cao nhất thế giới. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách thì khả năng chữa khỏi bệnh là rất cao. Tuy nhiên, căn bệnh này thường bị nhầm lẫn với lao phổi khiến việc phát hiện, phòng ngừa và điều trị gặp rất nhiều khó khăn. Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn cách phân biệt giữa lao phổi và ung thư phổi, mời bạn cùng theo dõi!
1. Lao phổi và ung thư phổi là gì?
Để phân biệt được ung thư phổi và lao phổi, trước tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu sơ qua về 2 căn bệnh này.
Ung thư phổi là tình trạng tế bào tại phổi tăng sinh mất kiểm soát và hình thành lên các khối u ác tính. Theo thời gian, khối u này tăng trưởng về kích thước và bắt đầu xâm lấn, lây lan tới các vị trí khác trong cơ thể như các hạch bạch huyết, gan, xương, não,…
Trong khi đó, lao phổi là căn bệnh truyền nhiễm gây ra do vi khuẩn lao Mycobacterium Tuberculosis xâm nhập và tấn công vào phổi. Lao phổi là thể lao thường gặp nhất, chiếm tới 80% các trường hợp lao.
Vi khuẩn lao có thể theo đường máu hoặc đường bạch huyết để di chuyển tới các bộ phận khác trong cơ thể và hình thành nên những thể bệnh lao khác như: lao bạch huyết, lao hệ tuần hoàn, lao màng não, lao xương khớp, lao phổi….
Cả 2 căn bệnh này đều rất nguy hiểm với tỷ lệ mắc và tử vong rất cao. Cụ thể:
- Với ung thư phổi: Theo thống kê của Globocan năm 2020, nước ta có tới 23.667 ca mắc ung thư phổi mới và 20.710 ca tử vong.
- Với bệnh lao phổi: Theo thống kê của WHO năm 2018, tại Việt Nam, ước tính có khoảng 174.000 người mắc lao mới và khoảng 11.000 ca tử vong.
Hai căn bệnh này giống và khác nhau như thế nào? Mời bạn cùng theo dõi những phần tiếp theo để tìm hiểu!
2. Phân biệt giữa lao phổi và ung thư phổi
Vì đều khởi phát và gây bệnh tại phổi nên cả ung thư phổi và lao phổi đều có một số triệu chứng tương đồng nhau như ho, sốt, khó thở,…
Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều người nhầm lẫn giữa 2 căn bệnh này. Tuy nhiên, về cơ bản, đây là 2 căn bệnh hoàn toàn khác nhau nên sẽ có những sự khác biệt về nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng, cách phòng ngừa và điều trị,…
2.1. Về khả năng lây truyền
Ung thư phổi là bệnh lý ác tính không có khả năng lây nhiễm cho người khác.
Lao phổi là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao gây ra nên có khả năng lây truyền cho người khác thông qua đường hô hấp khi hắt hơi, nói chuyện,…
2.2. Về nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh
Ung thư phổi được hình thành là do có sự đột biến gen, khiến cơ chế kiểm soát hoạt động của tế bào, đặc biệt là kiểm soát sự phát triển và phân chia của tế bào bị rối loạn. Từ đó dẫn tới sự tăng sinh quá mức của các tế bào. Một số yếu tố nguy cơ dẫn tới hình thành ung thư phổi gồm:
- Thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá: chiếm 90% các trường hợp ung thư phổi
- Thường xuyên làm việc và sinh hoạt trong môi trường ô nhiễm, chứa các hóa chất độc hại như amiang, khí radon,…
- Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh
- Tiền sử mắc các bệnh về phổi
- Tiền sử xạ trị vùng ngực.
- Do di truyền
- Tuổi cao
Nguyên nhân chính gây bệnh lao phổi là do vi khuẩn lao Mycobacterium Tuberculosis gây ra. Vi khuẩn này có thể lây lan từ người sang người thông qua dịch tiết đường hô hấp của người bệnh khi nói chuyện, hắt hơi, ho,…
Những người thường xuyên tiếp xúc gần với bệnh nhân lao phổi và có hệ miễn dịch suy yếu thường rất dễ mắc bệnh lao.
2.3. Về dấu hiệu nhận biết
Triệu chứng của ung thư phổi:
Ở giai đoạn sớm, ung thư phổi thường không có dấu hiệu đặc trưng hoặc nếu có thì cũng rất mờ nhạt, khó nhận biết. Các triệu chứng này chỉ xuất hiện rõ rệt hơn khi ung thư phổi di căn như:
- Sụt cân đột ngột không rõ nguyên nhân
- Cơ thể mệt mỏi, suy kiệt, chán ăn.
- Ho kéo dài, có thể ho ra máu
- Khó thở, đau tức vùng ngực, hụt hơi, khàn tiếng,…
- Đau nhức xương
- Đau đầu, hoa mắt, chóng mặt,…
Triệu chứng của bệnh lao phổi:
- Dấu hiệu điển hình nhất của bệnh lao phổi là ho kéo dài liên tục hơn 2 tuần, bệnh nhân có thể ho khan, ho ra đờm, thậm chí là ho ra máu
- Thường xuyên bị ra mồ hôi vào ban đêm và hay sốt nhẹ về chiều kèm theo cảm giác ớn lạnh.
- Ngoài ra, bệnh nhân còn có các triệu chứng không điển hình khác như: cơ thể mệt mỏi, giảm cân, chán ăn, đau tức ngực, khó thở,…
Nhìn chung, cả 2 căn bệnh này đều có nhiều triệu chứng giống nhau nên rất khó để phân biệt. Tuy nhiên có một số điểm khác biệt nhỏ có thể làm căn cứ gợi ý bệnh như:
- Bệnh nhân lao phổi thường bị sốt nhẹ, ớn lạnh vào chiều tối, còn sốt ở bệnh nhân ung thư phổi không điển hình.
- Cả lao phổi và ung thư phổi đều khiến người bệnh bị sụt cân. Tuy nhiên, với người bệnh ung thư phổi thì tình trạng sụt cân xảy ra đột ngột, còn người bệnh lao phổi thì bị giảm cân từ từ.
Để biết chính xác, bệnh nhân cần tới bệnh viện để thăm khám và làm một số xét nghiệm cần thiết.
2.3. Về phương pháp chẩn đoán
Quy trình chẩn đoán ung thư phổi và lao phổi đều gồm các bước sau:
- Hỏi bệnh, khai thai tiền sử, các yếu tố nguy cơ
- Thăm khám lâm sàng
- Thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng.
Thông qua hỏi bệnh và thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ có thông tin để sàng lọc và định hướng chẩn đoán để từ đó chỉ định các xét nghiệm phù hợp.
Nếu nghi ngờ mắc ung thư phổi, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm sau:
- Chẩn đoán hình ảnh: Nội soi phế quản, X-Quang, chụp cắt lớp, MRI,…
- Sinh thiết: Bác sĩ sẽ lấy một vài mẫu mô ở khu vực tổn thương nghi ngờ mắc ung thư để đem đi kiểm tra xem có sự xuất hiện của tế bào ung thư hay không.
- Xét nghiệm tìm dấu ấn ung thư: xét nghiệm CEA, xét nghiệm SCC, Cyfra 21-1, xét nghiệm NSE,…
Nếu nghi ngờ mắc lao phổi, bệnh nhân có thể được chỉ định các xét nghiệm sau đây:
- Chụp X-Quang phổi
- Một số xét nghiệm khác có thể được chỉ định để chẩn đoán bệnh lao gồm: PCR, Elisa,…
- Chẩn đoán vi sinh: nhuộm soi đờm (AFB), cấy đờm để tìm vi khuẩn lao cấy đờm tìm vi khuẩn lao
- Một số xét nghiệm khác có thể được chỉ định để chẩn đoán bệnh lao gồm: PCR, Elisa, phản ứng Mantoux,…
2.4. Về điều trị
Ung thư phổi và lao phổi có cách điều trị hoàn toàn khác nhau.
Cách điều trị ung thư phổi: Bệnh nhân ung thư phổi thường được điều trị bằng các phương pháp sau đây:
- Phẫu thuật: Đây là phương pháp điều trị chính thường được áp dụng ở những bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn đầu. Lúc này khối u có kích thước nhỏ và vẫn còn khu trú trong phổi nên có thể dễ dàng loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật.
- Xạ trị ung thư phổi: Phương pháp này sử dụng tia mang năng lượng cao (tia X) chiếu trực tiếp vào khối u nhằm tiêu diệt tế bào ung thư.
- Hóa trị ung thư phổi: là phương pháp sử dụng thuốc hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị thường là phương pháp chính thường được chỉ định ở bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn 4 khi tế bào ung thư đã di căn tới nhiều vị trí trong cơ thể.
- Ngoài ra, bệnh nhân ung thư phổi có thể được điều trị bằng một số phương pháp khác như: điều trị đích ung thư phổi, liệu pháp miễn dịch trong ung thư phổi.
Xem thêm:
Ung thư phổi giai đoạn 2 có chữa được không?
Ung thư phổi giai đoạn 3 là gì? Tiên lượng sống của bệnh nhân K phổi giai đoạn 3
Các phương pháp điều trị lao phổi: Bệnh nhân được chỉ định dùng phổi hợp thuốc kháng sinh trong tối thiểu 6 tháng, được chia làm 2 giai đoạn:
- Giai đoạn điều trị tấn công (kéo dài 2 tháng): phối hợp 4 loại thuốc kháng sinh là rifampicin, pyrazinamide, isoniazid, ethambutol (hay streptomycin);
- Giai đoạn duy trì (kéo dài từ 4-6 tháng, áp dụng ngay sau giai đoạn tấn công): kết hợp 2 loại thuốc kháng sinh là ethambutol và isoniazid.
2.5. Về cách phòng ngừa
Cách phòng ngừa bệnh ung thư phổi: Rất khó để có thể phòng ngừa được bệnh ung thư phổi nhưng có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:
- Tránh xa khói thuốc lá
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học
- Duy trì lối sống mạnh lạnh, tăng cường vận động, thể dục thể thao.
- Phòng tránh các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như amiang, thuốc trừ sâu, môi trường ô nhiễm, chất phóng xạ,…
Cách phòng tránh bệnh lao phổi: Khác với ung thư phổi, bệnh lao phổi hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng các thực hiện các biện pháp sau đây:
- Tiêm vacxin phòng bệnh lao phổi ở trẻ em
- Không tiếp xúc gần hoặc phải trang bị bảo hộ cẩn thận khi tiếp xúc với người bệnh lao phổi.
- Vệ sinh nơi ở, nơi làm việc sạch sẽ
- Có biện pháp để tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng.
Bảng: Phân biệt Lao phổi và Ung thư phổi
| Ung thư phổi | Lao phổi | |
| Đặc điểm của bệnh | Do sự tăng sinh mất kiểm soát của các tế bào hình thành nên các khối u ác tính tại phổi | Bệnh nhiễm trùng mạn tính do vi khuẩn lao Mycobacterium gây ra ở phổi |
| Khả năng lây nhiễm cho người khác | Không | Có. lây qua dịch tiết đường hô hấp của người bệnh lao |
| Yếu tố có nguy cơ cao mắc bệnh | – Thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá
– Chế độ ăn uống không lành mạnh – Tiền sử gia đình có người mắc ung thư – Tiền sử mắc các bệnh phổi mạn tính – Thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại – Tuổi cao |
– Tiếp xúc gần với người mắc bệnh lao
– Hệ miễn dịch suy yếu |
| Triệu chứng | Ung thư phổi và lao phổi có nhiều triệu chứng giống nhau như ho kéo dài, sốt, khó thở, sụt cân, mệt mỏi,… nên rất khó phân biệt. | |
| Điều trị | – Khó chữa khỏi hoàn toàn được
– Phương pháp điều trị: phẫu thuật, hóa trị, xạ trị |
– Có thể chữa khỏi được nếu tuân thủ điều trị
– Phương pháp điều trị: phối hợp kháng sinh theo phác đồ của Bộ y tế |
| Chẩn đoán | – Sinh thiết
– Xét nghiệm tìm dấu ấn ung thư. – Chẩn đoán hình ảnh |
– Nhuộm soi đờm (AFB)
– Cấy đờm tìm vi khuẩn lao – PCR – Chụp X-Quang |
| Phòng ngừa bệnh | Khó có thể phòng ngừa nhưng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách thực hiện lối sống, chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học. | Có thể phòng ngừa được bằng cách:
– Tiêm vacxin phòng lao cho trẻ em – Tránh tiếp xúc với bệnh nhân lao – Tăng cường hệ miễn dịch. |
