Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư là gì? Ưu và nhược điểm của biện pháp này?

Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư hiện nay đang được rất nhiều bệnh nhân quan tâm. Vậy liệu pháp này là gì? Điều trị ung thư bằng phương pháp miễn dịch có những ưu điểm và nhược điểm gì? Hãy cùng Kibou Fucoidan đi tìm câu trả lời nhé!

1. Liệu pháp miễn dịch ung thư là gì?

.Hệ miễn dịch là hệ thống bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại, bao gồm cả tế bào ung thư. Tuy nhiên, các tế bào ung thư thường có khả năng trốn tránh hệ miễn dịch, khiến hệ miễn dịch không thể nhận biết và tiêu diệt chúng. Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư là phương pháp sử dụng các chất kích thích hệ miễn dịch của cơ thể để chống lại các tế bào ung thư, qua đó tiêu diệt và kìm hãm sự phát triển của chúng. 

2. Liệu pháp miễn dịch chống lại ung thư như thế nào?

Liệu pháp miễn dịch chống lại ung thư bằng cách kích thích hệ miễn dịch của cơ thể để tấn công và tiêu diệt tế bào ung thư. Hệ miễn dịch là hệ thống bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại, bao gồm cả tế bào ung thư. Tuy nhiên, các tế bào ung thư thường có khả năng trốn tránh hệ miễn dịch, khiến hệ miễn dịch không thể nhận biết và tiêu diệt chúng.

Liệu pháp miễn dịch có nhiều cách thực hiện khác nhau, nhưng nhìn chung, có thể chia thành hai nhóm chính:

• Liệu pháp miễn dịch thụ động: Liệu pháp này sử dụng các chất được tạo ra từ bên ngoài cơ thể để kích hoạt hệ miễn dịch, chẳng hạn như kháng thể đơn dòng, thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch,…
• Liệu pháp miễn dịch chủ động: Liệu pháp này sử dụng các tế bào hoặc phân tử miễn dịch của chính cơ thể bệnh nhân để kích hoạt hệ miễn dịch, chẳng hạn như liệu pháp miễn dịch tế bào T, liệu pháp miễn dịch không đặc hiệu,…

3. Liệu pháp miễn dịch được chỉ định khi nào?

Chữa ung thư bằng liệu pháp miễn dịch không phải là biện pháp phù hợp với tất cả các loại ung thư. Nhưng nó là một trong những phương pháp điều trị chính cho một số loại ung thư. Việc áp dụng liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư sẽ do bác sĩ chỉ định, phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn mắc phải của người bênh. 

4. Những bệnh ung thư nào được điều trị bằng liệu pháp miễn dịch?

Liệu pháp miễn dịch được chỉ định cho nhiều loại ung thư khác nhau, bao gồm:

• Ung thư phổi: Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư phổi được chỉ định cho bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn III hoặc IV, bao gồm cả bệnh nhân sau khi phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. 

Xem thêm: Sự nguy hiểm của ung thư dạ dày di căn phổi

• Ung thư vú: Liệu pháp miễn dịch ung thư cũng được chỉ định cho bệnh nhân ung thư vú di căn, bao gồm cả bệnh nhân sau khi phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. 

• Ung thư đại trực tràng: Liệu pháp điều trị ung thư bằng miễn dịch được chỉ định cho bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn III hoặc IV, bao gồm cả bệnh nhân sau khi phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. 

• Ung thư da: Liệu pháp miễn dịch được chỉ định cho bệnh nhân ung thư da ác tính, chẳng hạn như ung thư biểu mô tế bào vảy, ung thư hắc tố,…
• Ung thư máu: Liệu pháp miễn dịch được chỉ định cho nhiều loại ung thư máu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu, u lympho,… 

Liệu pháp miễn dịch cũng có thể được chỉ định cho các trường hợp ung thư khác, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và tiên lượng của bệnh nhân. Liệu pháp miễn dịch thường được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị ung thư khác, chẳng hạn như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị. Sự kết hợp này có thể giúp cải thiện hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ tái phát.

5. Các loại liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư

Điều trị ung thư bằng tế bào miễn dịch có nhiều liệu pháp khác nhau. Cụ thể bao gồm:

5.1. Kháng thể đơn dòng và liệu pháp ức chế khối u

Kháng thể đơn dòng và liệu pháp ức chế khối u là hai loại liệu pháp miễn dịch được sử dụng trong điều trị ung thư. Cả hai loại liệu pháp này đều có tác dụng kích thích hệ miễn dịch của cơ thể để chống lại các tế bào ung thư. Tuy nhiên, hai loại liệu pháp này có những cơ chế hoạt động khác nhau.

Kháng thể đơn dòng là một loại protein được thiết kế để gắn vào các dấu hiệu đặc biệt trên bề mặt tế bào ung thư. Khi kháng thể đơn dòng gắn vào tế bào ung thư, nó có thể kích hoạt hệ miễn dịch tấn công tế bào ung thư theo một số cách khác nhau, chẳng hạn như:

• Kích hoạt các tế bào miễn dịch khác, chẳng hạn như tế bào T, để tấn công tế bào ung thư. Kích hoạt hệ miễn dịch sản xuất các chất trung gian hóa học, chẳng hạn như cytokine, giúp tiêu diệt tế bào ung thư.
• Kích hoạt hệ miễn dịch sản xuất các kháng thể khác, giúp gắn vào tế bào ung thư và tiêu diệt chúng.

Liệu pháp ức chế khối u sử dụng các chất ức chế các điểm kiểm soát miễn dịch. Điểm kiểm soát miễn dịch là các phân tử trên bề mặt tế bào miễn dịch giúp kiểm soát phản ứng miễn dịch. Các tế bào ung thư thường sử dụng các điểm kiểm soát miễn dịch để ức chế hệ miễn dịch. Thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch hoạt động bằng cách ngăn chặn các điểm kiểm soát miễn dịch này, giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn trong việc chống lại tế bào ung thư.

Sự khác biệt giữa kháng thể đơn dòng và liệu pháp ức chế khối u

Kháng thể đơn dòng và liệu pháp ức chế khối u đã được chứng minh là mang lại hiệu quả cao trong điều trị nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư da, ung thư máu,…

Ví dụ

• Kháng thể đơn dòng trastuzumab được sử dụng để điều trị ung thư vú di căn dương tính với HER2.
• Kháng thể đơn dòng pembrolizumab được sử dụng để điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ di căn.
• Thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch pembrolizumab cũng được sử dụng để điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ di căn, ung thư vú di căn, ung thư đại trực tràng di căn,…

5.2. Liệu pháp miễn dịch không đặc hiệu

Liệu pháp miễn dịch không đặc hiệu là một phương pháp điều trị ung thư sử dụng các tác nhân kích thích hệ miễn dịch của cơ thể để chống lại tế bào ung thư. Các tác nhân này có thể là các protein, phân tử sinh học hoặc tế bào miễn dịch. Liệu pháp miễn dịch không đặc hiệu có tác dụng kích hoạt hệ miễn dịch theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:

• Tăng cường khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư của tế bào T
• Kích thích sản xuất các kháng thể có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư
• Ức chế sự phát triển và di căn của tế bào ung thư

Liệu pháp miễn dịch không đặc hiệu được sử dụng trong điều trị nhiều loại ung thư, bao gồm:

• Ung thư hạch bạch huyết
• Ung thư máu
• Ung thư phổi
• Ung thư da
• Ung thư vú
• Ung thư đại trực tràng

Một số liệu pháp miễn dịch không đặc hiệu phổ biến bao gồm:

• Interferon: Đây là một protein tự nhiên của cơ thể có tác dụng kích hoạt hệ miễn dịch. Interferon được sử dụng để điều trị một số loại ung thư, bao gồm ung thư hạch bạch huyết, ung thư phổi và ung thư vú.
• Interleukin: Đây là một nhóm các protein có tác dụng điều hòa hệ miễn dịch. Interleukin được sử dụng để điều trị một số loại ung thư, bao gồm ung thư hạch bạch huyết, ung thư máu và ung thư da.
• Vắc-xin ung thư: Vắc-xin ung thư được sử dụng để kích thích hệ miễn dịch sản xuất các kháng thể chống lại tế bào ung thư. Vắc-xin ung thư đã được chứng minh là có hiệu quả trong điều trị một số loại ung thư, bao gồm ung thư hạch bạch huyết và ung thư da.

5.3. Liệu pháp virus oncolytic

Liệu pháp virus oncolytic là một phương pháp điều trị ung thư sử dụng virus biến đổi gen để tiêu diệt tế bào ung thư. Virus oncolytic là loại virus có khả năng lây nhiễm và tiêu diệt tế bào ung thư nhưng không gây hại cho tế bào bình thường.

Virus oncolytic hoạt động theo hai cách chính:

• Tiêu diệt tế bào ung thư trực tiếp: Virus oncolytic nhân lên trong tế bào ung thư và giải phóng các chất độc hại hoặc các protein gây ra apoptosis (chết tế bào theo chương trình).
• Tăng cường hệ miễn dịch: Virus oncolytic có thể giải phóng các protein hoặc kháng nguyên của tế bào ung thư vào máu. Các protein hoặc kháng nguyên này có thể kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể để tiêu diệt tế bào ung thư.

Liệu pháp virus oncolytic đã được chứng minh là có hiệu quả trong điều trị một số loại ung thư, bao gồm:

• Ung thư vú
• Ung thư phổi
• Ung thư da
• Ung thư đại trực tràng
• Ung thư hạch bạch huyết

Liệu pháp này cũng đang được nghiên cứu để điều trị các loại ung thư khác, chẳng hạn như:

• Ung thư não
• Ung thư máu
• Ung thư tuyến tiền liệt

Liệu pháp virus oncolytic có một số ưu điểm so với các phương pháp điều trị ung thư truyền thống, bao gồm:

• Có thể nhắm mục tiêu vào các tế bào ung thư cụ thể, do đó ít gây hại cho tế bào bình thường.
• Có thể kích hoạt hệ miễn dịch để tiêu diệt tế bào ung thư.

5.4. Liệu pháp tế bào T

Có hai loại liệu pháp tế bào T chính:

• Liệu pháp tế bào T hoạt hóa: Liệu pháp này sử dụng các tế bào T chưa được biến đổi gen. Các tế bào T được lấy từ máu của bệnh nhân và được kích hoạt để tiêu diệt tế bào ung thư.

Hình ảnh về Liệu pháp tế bào T hoạt hóa

• Liệu pháp tế bào T biến đổi gen: Liệu pháp này sử dụng các tế bào T được biến đổi gen để nhắm mục tiêu vào các tế bào ung thư cụ thể. Các tế bào T được lấy từ máu của bệnh nhân và được biến đổi gen để mang một thụ thể tế bào T (TCR) mới. TCR này được thiết kế để nhắm mục tiêu vào một kháng nguyên cụ thể được biểu hiện trên tế bào ung thư.

Hình ảnh về Liệu pháp tế bào T biến đổi gen

Liệu pháp tế bào T đã được chứng minh là có hiệu quả trong điều trị một số loại ung thư, bao gồm:

• Ung thư hạch bạch huyết
• Ung thư máu
• Ung thư phổi
• Ung thư vú
• Ung thư đại trực tràng

5.5. Vắc xin ung thư

Vắc-xin ung thư là một loại vắc-xin được thiết kế để kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể chống lại tế bào ung thư. Vắc-xin ung thư có thể được sử dụng để ngăn ngừa ung thư hoặc điều trị ung thư đã được chẩn đoán.

Có hai loại vắc-xin ung thư chính:

• Vắc-xin phòng ngừa ung thư: Loại vắc-xin này được sử dụng để ngăn ngừa ung thư. Các vắc-xin phòng ngừa ung thư thường nhắm mục tiêu vào các virus hoặc vi khuẩn có thể gây ung thư. Ví dụ, vắc-xin HPV có thể giúp ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo và ung thư hậu môn.

• Vắc-xin điều trị ung thư: Loại vắc-xin này được sử dụng để điều trị ung thư đã được chẩn đoán. Các vắc-xin điều trị ung thư thường nhắm mục tiêu vào các kháng nguyên được biểu hiện trên tế bào ung thư. Ví dụ, vắc-xin ung thư hạch bạch huyết Merkel (MCV) được sử dụng để điều trị ung thư hạch bạch huyết Merkel.

Vắc-xin ung thư đang được nghiên cứu tích cực. Các nhà khoa học đang phát triển các vắc-xin mới để nhắm mục tiêu vào nhiều loại ung thư hơn. Vắc-xin ung thư có một số ưu điểm so với các phương pháp điều trị ung thư truyền thống, bao gồm:

• Có thể ngăn ngừa ung thư hoặc điều trị ung thư mà không cần phải phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị.
• Có thể ít gây hại cho cơ thể hơn các phương pháp điều trị ung thư truyền thống.

5.6. Chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch

Chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch là một loại thuốc được sử dụng để điều trị ung thư. Các thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn các tín hiệu ức chế hệ miễn dịch, cho phép hệ miễn dịch tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả hơn.

Có hai loại chính của chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch:

• Chất ức chế CTLA-4: Chất ức chế CTLA-4 nhắm mục tiêu vào phân tử CTLA-4, được biểu hiện trên tế bào T. CTLA-4 hoạt động như một bộ ngắt, giúp ngăn chặn tế bào T hoạt động quá mức.

• Chất ức chế PD-1/PD-L1: Chất ức chế PD-1/PD-L1 nhắm mục tiêu vào các phân tử PD-1 và PD-L1. PD-1 được biểu hiện trên tế bào T, còn PD-L1 được biểu hiện trên tế bào ung thư. Khi PD-1 liên kết với PD-L1, nó giúp ngăn chặn tế bào T tiêu diệt tế bào ung thư.

6. Liệu pháp miễn dịch được đưa vào cơ thể như thế nào?

Liệu pháp miễn dịch được đưa vào cơ thể theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào loại liệu pháp được sử dụng.

• Tiêm tĩnh mạch: Đây là cách phổ biến nhất để đưa liệu pháp miễn dịch vào cơ thể. Liệu pháp được tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch, thường là ở cánh tay hoặc cổ tay.

• Đường uống: Một số loại liệu pháp miễn dịch có thể được uống dưới dạng viên nang hoặc viên nén.

• Bơm hóa chất: Một số loại liệu pháp miễn dịch, chẳng hạn như chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch, có thể được bơm trực tiếp vào bàng quang.
• Kem bôi da: Một số loại liệu pháp miễn dịch, chẳng hạn như vắc-xin ung thư, có thể được bôi trực tiếp lên da.
• Cấy ghép tế bào: Một số loại liệu pháp miễn dịch, chẳng hạn như liệu pháp tế bào T biến đổi gen, liên quan đến việc cấy ghép tế bào miễn dịch đã được biến đổi gen vào cơ thể. Các tế bào này sau đó có thể giúp hệ miễn dịch tiêu diệt tế bào ung thư.

Cách thức đưa liệu pháp miễn dịch vào cơ thể sẽ được bác sĩ quyết định tùy thuộc vào loại liệu pháp được sử dụng và tình trạng cụ thể của bệnh nhân.

7. Lợi ích và rủi ro khi điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch

Cũng như những biện pháp điều trị ung thư khác, liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư cũng như những ưu điểm và điểm hạn chế riêng. Cụ thể như sau:

7.1. Lợi ích của liệu pháp miễn dịch ung thư

Liệu pháp miễn dịch ung thư là một phương pháp điều trị ung thư mới nổi có nhiều lợi ích tiềm năng so với các phương pháp điều trị truyền thống như hóa trị và xạ trị.

Lợi ích chính của liệu pháp miễn dịch ung thư bao gồm:

• Hiệu quả cao: Liệu pháp miễn dịch đã được chứng minh là có hiệu quả trong điều trị nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư phổi, ung thư hạch bạch huyết, ung thư vú và ung thư da.
• Ít tác dụng phụ: Liệu pháp miễn dịch có thể gây ra một số tác dụng phụ, nhưng thường ít nghiêm trọng hơn so với hóa trị và xạ trị.
• Có thể điều trị ung thư đã di căn: Liệu pháp miễn dịch có thể được sử dụng để điều trị ung thư đã di căn, loại ung thư đã lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Ngoài ra, liệu pháp miễn dịch còn có một số lợi ích tiềm năng khác, bao gồm:

• Có thể cải thiện chất lượng cuộc sống: Liệu pháp miễn dịch có thể giúp giảm các triệu chứng ung thư, chẳng hạn như đau, mệt mỏi và buồn nôn.
• Có thể kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân : Liệu pháp miễn dịch có thể giúp kéo dài thời gian sống thêm của bệnh nhân ung thư.

7.2. Rủi ro khi điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch là một phương pháp điều trị ung thư mới nổi có nhiều lợi ích tiềm năng. Tuy nhiên, liệu pháp này cũng có một số rủi ro, bao gồm:

• Phản ứng miễn dịch: Liệu pháp miễn dịch có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh trong cơ thể, dẫn đến các phản ứng miễn dịch. Các phản ứng miễn dịch này có thể gây ra các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, tiêu chảy, đau khớp và khó thở. Trong một số trường hợp hiếm hoi, các phản ứng miễn dịch có thể nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Phản ứng miễn dịch với liệu pháp miễn dịch ung thư

• Nhiễm trùng: Liệu pháp miễn dịch có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến bệnh nhân dễ bị nhiễm trùng hơn. Các nhiễm trùng có thể do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Trong một số trường hợp hiếm hoi, nhiễm trùng có thể gây tử vong.
• Tăng nguy cơ ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy liệu pháp miễn dịch có thể làm tăng nguy cơ phát triển các loại ung thư khác. Tuy nhiên, mối liên hệ này vẫn chưa được hiểu rõ và cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận.
• Tác dụng phụ khác: Liệu pháp miễn dịch cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ khác, chẳng hạn như buồn nôn, nôn, đau đầu và rụng tóc.

8. Chi phí điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch là một phương pháp điều trị ung thư mới nổi có hiệu quả cao và ít tác dụng phụ hơn so với các phương pháp điều trị truyền thống. Tuy nhiên, liệu pháp này cũng có chi phí cao hơn.

Chi phí điều trị liệu pháp miễn dịch thay đổi tùy thuộc vào loại thuốc được sử dụng, liều lượng và thời gian điều trị. Theo một báo cáo của Viện Nghiên cứu Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, chi phí trung bình của liệu pháp miễn dịch ung thư ở Hoa Kỳ là khoảng 100.000 đô la mỗi năm.

Ở Việt Nam, chi phí điều trị liệu pháp miễn dịch ung thư cũng rất cao. Theo một báo cáo của Bộ Y tế, chi phí trung bình của liệu pháp miễn dịch ung thư ở Việt Nam là khoảng 500-600 triệu đồng mỗi năm.

Chi phí điều trị liệu pháp miễn dịch có thể là một gánh nặng tài chính lớn đối với nhiều bệnh nhân ung thư. Ở một số nước, chính phủ cung cấp bảo hiểm y tế cho liệu pháp miễn dịch. Tuy nhiên, ở nhiều nước khác, bệnh nhân phải tự chi trả cho chi phí điều trị.

Có một số cách để giảm chi phí điều trị liệu pháp miễn dịch, bao gồm:

• Tìm hiểu về các chương trình hỗ trợ bệnh nhân ung thư: Có một số tổ chức cung cấp hỗ trợ tài chính cho bệnh nhân ung thư, bao gồm các chương trình tài trợ của chính phủ, tổ chức phi chính phủ và các công ty dược phẩm.
• Tham gia các thử nghiệm lâm sàng: Các thử nghiệm lâm sàng thường cung cấp liệu pháp miễn dịch miễn phí hoặc với chi phí thấp hơn.
• Lựa chọn các loại thuốc miễn dịch giá cả phải chăng hơn: Có một số loại thuốc miễn dịch giá cả phải chăng hơn so với các loại thuốc mới nhất.

Trên đây là những thông tin giải đáp về liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư. Mọi thắc mắc cần hỗ trợ quý độc giả vui lòng liên hệ đến số máy tư vấn 1800 6527 để được dược sĩ tư vấn.