Ung thư gan di căn: Cơ chế, nhận biết và điều trị
Ung thư gan là bệnh lý nguy hiểm cướp đi mạng sống của hàng nghìn người mỗi năm. Đặc biệt là khi bệnh bước vào giai đoạn di căn việc điều trị sẽ vô cùng khó khăn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ung thư gan di căn, cơ chế, dấu hiệu, điều trị và cách giảm bớt đau đớn, kéo dài thời gian sống cho người bệnh, cùng theo dõi ngay nhé!
1. Ung thư gan di căn là gì?
Ung thư gan di căn là tình trạng tế bào ung thư ở gan lan rộng sang các cơ quan khác (ở xa hoặc ở gần).
Theo hệ thống phân loại của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (AJCC), ung thư gan di căn tương ứng giai đoạn IIIC, IVA và IVB của bệnh, và có 2 trường hợp có thể xảy ra:
- Tế bào ung thư gan lan đến hạch bạch huyết lân cận nhưng không lan đến các mô và cơ quan ở xa
- Tế bào ung thư gan có thể lan đến các hạch bạch huyết lân cận và lan đến các cơ quan ở xa gan như là phổi, xương,…
2. Ung thư gan di căn theo con đường nào?
Theo lý thuyết, người bệnh sau khi thực hiện một hay nhiều phương pháp điều trị ung thư gan thì các tế bào này chết đi và các tế bào lành khác được sinh ra. Tuy nhiên so với thực tế thì khó có thể tiêu diệt hết số tế bào ác tính này vì số lượng của tế bào ung thư đột biến sản sinh còn nhiều hơn là bị tiêu diệt và các khối u mới sẽ bắt đầu hình thành tại gan và lây sang cơ quan khác.
Ung thư gan di căn đến các cơ quan khác và thường sẽ xảy ra ở giai đoạn IIIC hoặc IVA như sau:
- Giai đoạn IIIC các tế bào ung thư có dấu hiệu lan sáng 1 số cơ quan khác ở gần gan và nó còn có thể chạm đến lớp ngoài cùng của lá gan
- Giai đoạn IVA, bây giờ trong gan lúc này có thể xuất hiện một hay nhiều khối u với khối u nhiều kích cỡ khác nhau một số khối u đã lan đến các mạch máu hoặc hạch bạch huyết gần đó
Ung thư gan di căn đến các cơ quan như xương, phổi, não… thông qua mạch máu hoặc hạch bạch huyết và khi đó chuyển sang giai đoạn 4B.
Như vậy, qua các giai đoạn ung thư gan trên đều cho biết mức độ lan rộng của tế bào ung thư, từ đó có thể giúp xác định được các phương hướng điều trị có lợi cho người bệnh.
3. Ung thư gan di căn tới những cơ quan nào?
Trên thực tế thì ung thư gan nguyên phát rất hiếm khi xảy ra tình trạng di căn đến các cơ quan tế bào ở xa mà thường xâm lấn đến các nội tạng gần gan và di căn sang các hạch bạch huyết lân cận. Các vị trí ung thư gan thường di căn tới bao gồm:
3.1. Ung thư gan di căn phổi
Phổi là một trong những nơi tập trung các mạch máu nhỏ, đây là vị trí ung thư gan dễ di căn vào nhất, chiếm khoảng 52% trường hợp. Con đường di căn của thế bào ung thư gan sang phổi có thể là qua hệ thống bạch huyết, mạch máu và có thể xâm nhập trực tiếp. Khối u thứ phát tại phổi có thể gây cản trở lưu thông hô hấp cho bệnh nhân ở trong tình trạng khó khăn. Việc suy giảm chức năng của phổi cũng có thể khiến bệnh nhân sốt dài và suy nhược cơ thể một cách nhanh chóng.
Hầu hết tất các trường hợp ung thư gan di căn đều sẽ tạo 1 khối u nhỏ trong phổi nên không thể cắt bỏ hết được, tiên lượng của bệnh nhân đã di căn sang phổi là rất thấp.
3.2. Ung thư gan di căn xương
Tỷ lệ ung thư gan nguyên phát di căn xương khoảng từ 3% đến 20%. Những vị trí sau thường bị ung thư di căn gan di căn bao gồm: Vùng xương chậu, các xương sườn, cột sống, xương sọ, các xương dài,..
Trong đó có một số vùng ở cột sống, xương chậu và xương sườn là vị trí thường xuất hiện khối u thứ phát sớm nhất.
Tiên lượng sống bệnh nhân ung thư gan di căn sang xương rất thấp khoảng 1% sau 5 năm. Các biện pháp điều trị ung thư gan di căn xương để chăm sóc nâng cao sức khỏe cho người bệnh, ngăn chặn sự tiến triển của khối u, giảm nhẹ triệu chứng bệnh và kéo dài sự sống cho bệnh nhân ung thư như sử dụng thuốc giảm đau, hóa trị, xạ trị…
3.3. Ung thư gan di căn sang một số cơ quan khác
Phổi, xương, hạch bạch huyết và não là bốn vị trí di căn đi nhiều nhất, và chiếm tới 73,2% các trường hợp bệnh nhân ung thư gan di căn. Ngoài hai vị trí phổi và xương, các tế bào ung thư gan còn có khả năng di căn sang các hạch bạch huyết ở xa gan và não nhưng với tỉ lệ thấp hơn.
Ngoài ra, các tế bào ung thư gan có thể di căn sang các vị trí khác của cơ thể như là tuyến thượng thận, phúc mạc,… nhưng với tỉ lệ rất hiếm.
4. Dấu hiệu ung thư gan di căn
Dấu hiệu của ung thư gan di căn được chia thành 2 phần đó là: Triệu chứng tại gan, toàn thân và triệu chứng tại các cơ quan mà khối u di căn đến.
Các triệu chứng tại gan và toàn thân bao gồm:
- Đau bụng ở vùng gan: Người bệnh sẽ cảm thấy đau ở vùng bụng phía trên bên phải. Đôi khi sờ được khối u cứng ở đó.
- Vàng da: Đây là 1 trong các triệu chứng hay gặp nhất của ung thư gan. Vàng da sẽ thường đi kèm với phân bạc màu, nước tiểu sẫm màu và cảm giác hay ngứa ngáy khó chịu.
- Sốt: Triệu chứng phổ biến ở các bệnh nhân ung thư gan nhất là trong giai đoạn cuối.
- Sụt cân nhanh chóng: Đây cũng là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân ung thư gan giai đoạn di căn. Điều này cho thấy cơ thể người bệnh đang bị tổn thương nghiêm trọng.
Ngoài ra, cơ thể bệnh nhân xuất hiện những triệu chứng tại các khối cơ quan mà tế bào ung thư di căn đến:
- Ung thư gan di căn phổi: Người bệnh ho thường xuyên, đau ngực và khó thở…
- Ung thư gan di căn đến xương: Hay gặp nhất là đau nhức các xương.
- Ung thư gan di căn đến não: Người bệnh thường bị đau đầu, chóng mặt…
5. Chẩn đoán ung thư di căn gan
Để chẩn đoán khối u trong gan đã di căn hay chưa thì các bác sĩ phải làm xét nghiệm đưa ra kết luận chính xác nhất
- Xét nghiệm máu: Để tìm ra các tế bào ung thư gan trong máu không chỉ có ý nghĩa phát hiện ung thư mà còn dùng để chẩn đoán ung thư di căn. Ví dụ xét nghiệm chỉ số AFP có ý nghĩa theo dõi tiến triển khối U và có thể từ đó đưa ra liệu trình phù hợp nhất.
- Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp CT gan,… giúp các bác sĩ xác định vị trí khối u mới được hình thành.
Tùy thuộc vào sức khỏe, thể trạng của người bệnh mà bác sĩ đưa ra phương án chẩn đoán tốt nhất
6. Điều trị ung thư gan di căn
Khi mà bệnh ung thư gan đã chuyển sang giai đoạn di căn thì các phương pháp điều trị lúc này chỉ tác dụng làm chậm quá trình di căn của các tế bào ung thư đồng thời giúp người bệnh giảm nhẹ các triệu chứng.
Một số phương pháp điều trị ung thư gan di căn phổ biến bao gồm:
- Hóa trị: Là phương pháp được áp dụng rất phổ biến nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư trên khắp cơ thể. Mặc dù vậy phương pháp này thường gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, nôn ói, suy nhược cơ thể và rụng tóc.
- Xạ trị: Là phương pháp có thể được sử dụng để tiêu diệt các khối u ác tính một số các khu vực nhất định và chủ yếu dùng để kết hợp với hóa trị để có thể nâng cao hiệu quả. xạ trị cũng gây tác dụng phụ như hóa trị
- Liệu pháp miễn dịch: bệnh nhân sử dụng các thuốc như atezolizumab kết hợp với thuốc theo chỉ định của bác sĩ nhắm điều trị đích để tăng hiệu suất tiêu diệt tế bào ung thư.
- Thuốc điều trị ung thư gan: Sorafenib (hay còn gọi là Nexavar) là thuốc đã được kiểm duyệt trong quá trình điều trị ung thư gan di căn.
Hầu hết tất cả các phương pháp điều trị ung thư gan ở trên sẽ gây ra tác dụng không muốn cho người bệnh. Vì vậy bệnh nhân thường được bác sĩ chỉ định 1 số loại thuốc chống mệt mỏi, chán ăn
7. Một số câu hỏi thường gặp
Giai đoạn di căn là giai đoạn bệnh diễn biến rất phức tạp, do đó bệnh nhân và gia đình có rất nhiều băn khoăn. Dưới đây là một số câu hỏi được nhiều người quan tâm nhất và câu trả lời, bạn có thể tham khảo ngay.
7.1. Ung thư gan di căn có chữa được không?
Cho đến bây giờ thì ung thư gan di căn vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm.
Tuy nhiên các bác sĩ chuyên khoa đã nghiên cứu và phác đồ điều trị phù hợp cho tình trạng của từng người bệnh, nhằm làm chậm quá trình di căn cũng như giảm nhẹ các triệu chứng cho người bệnh và từ đó có thể kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.
Đặc biệt với khả năng đáp ứng hiệu quả trong quá trình điều trị ung thư gan di căn còn phụ thuộc vào sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Do đó để nâng cao sức khỏe tổng thể và sức đề kháng cho người bệnh là điều kiện hàng đầu, tiếp thêm năng lượng cho họ để họ có thêm sức mạnh “chiến đấu” với căn bệnh ung thư.
7.2. Ung thư gan di căn nên ăn gì và kiêng gì?
Hầu hết tất cả các bệnh nhân ung thư gan di căn đều cùng gặp tình trạng chán ăn, ăn không ngon do các triệu chứng như buồn nôn, nôn ói hoặc các do tác dụng phụ của các phương pháp điều trị.
Sau đây là một số thực phẩm cần bổ sung cho bệnh nhân ung thư gan di căn:
- Trái cây và các loại rau củ tươi: Đây là thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe bệnh nhân, giúp tăng cường sức đề kháng.
- Thực phẩm chứa các chất béo lành mạnh: Các loại thực phẩm giàu chất béo không no như 1 số các loại hạt, dầu oliu và cá hồi…
- Ngũ cốc: Các nhóm thực phẩm này sẽ giúp bệnh nhân cung cấp năng lượng, ví dụ các loại như lúa mì, yến mạch, gạo và ngô…
- Sữa và các loại sản phẩm từ sữa: Là nguồn cung cấp dinh dưỡng cho bệnh nhân, phù hợp cho người gặp tình trạng chán ăn, mệt mỏi,…
Bên cạnh đó, bệnh nhân ung thư gan di căn cũng cần hạn chế một số nhóm thực phẩm sau để bệnh không trở lên trầm trọng hơn:
- Thực phẩm nhiều dầu mỡ: Các món ăn chiên xào nhiều dầu mỡ sẽ khiến người bệnh bị khó tiêu, buồn nôn…
- Rượu, bia và các chất kích thích: Sử dụng các chất này chỉ khiến gan càng bị tổn thương nghiêm trọng hơn.
- Ăn mặn: Thực phẩm có chứa nhiều muối gây ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan, đồng thời khiến bệnh ung thư gan thêm nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, ăn quá nhiều thức ăn này có thể xuất hiện tình trạng phù ở bệnh nhân ung thư gan.
- Các loại thịt đỏ: Bệnh nhân ung thư gan cần hạn chế ăn các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt trâu, thịt dê…) để tránh làm tăng thêm gánh nặng chuyển hóa cho lá gan vốn đã bị tổn thương nghiêm trọng
