Bật mí thông tin bạn chưa biết về xạ trị ung thư đại trực tràng
Xạ trị là một trong những phương pháp quan trọng trong điều trị ung thư đại trực tràng. Trong bài viết này hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về vai trò, tác dụng, chi phí và cách giảm thiểu chi phí, hạn chế tác dụng phụ của xạ trị ung thư đại trực tràng.
1. Xạ trị ung thư đại trực tràng là gì?
Xạ trị ung thư đại trực tràng là phương pháp sử dụng các tia năng lượng cao (thường dùng tia X) tấn công nhằm tiêu diệt hoặc thu nhỏ tế bào ung thư ở đại tràng. Xạ trị thường được kết hợp cùng các phương pháp khác như phẫu thuật, hóa trị trong điều trị ung thư đại trực tràng.
Theo phác đồ điều trị ung thư đại trực tràng của bác sĩ, tùy từng trường hợp chỉ định cho người bệnh lại mục đích của xạ trị khác nhau, cụ thể:
- Thu nhỏ khối u trước phẫu thuật: Xạ trị trước phẫu thuật nhằm thu nhỏ kích thước khối u, giúp việc loại bỏ chúng dễ dàng hơn, đặc biệt là với khối u lớn hoặc nằm ở vị trí khó phẫu thuật.
- Chỉ định sau phẫu thuật: Một số trường hợp tế bào ung thư có thể lan sang cơ quan khác như niêm mạc bụng. Phẫu thuật lúc này không chắc chắn có thể loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư và xét nghiệm cũng có thể không phát hiện ra chúng. Lúc này, xạ trị giúp tiêu diệt hoàn toàn những tế bào ác tính còn sót lại này, giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng tái phát.
- Kết hợp trong thời điểm phẫu thuật: Còn được gọi là liệu pháp bức xạ trong phẫu thuật (IORT), nhằm hạn chế việc sót lại các tế bào ác tính sau phẫu thuật.
- Kết hợp xạ trị với hóa trị: Chỉ định trong trường hợp người bệnh không đủ sức khỏe hoặc gặp các vấn đề về hô hấp, huyết áp,… không thể thực hiện phẫu thuật.
- Giảm bớt các triệu chứng: Ung thư đại trực tràng tiến triển gây ra nhiều triệu chứng nguy hiểm cho người bệnh như tắc ruột, chảy máu, đau đớn,… Xạ trị có thể giảm bớt một phần nào các triệu chứng này, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
- Điều trị khối u đã di căn: Khối u tại phổi có thể di căn tới các vị trí khác như xương, phổi, não, gan,… Nếu di căn não, có thể dùng xạ trị kết hợp với corticoid và thuốc chống phù. Trường hợp di căn xương, xạ trị có mục đích giảm đau đớn cho bệnh nhân khi chưa thể phẫu thuật.
2. Các phương pháp xạ trị trong ung thư đại trực tràng
Hiện nay, có nhiều phương pháp xạ trị khác nhau được áp dụng trong điều trị ung thư đại trực tràng. Tùy từng mục đích điều trị mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp. Bao gồm:
- Xạ trị ngoài: Tia xạ được chiếu vào vị trí khối u từ bên ngoài thông qua một thiết bị. Nó như chụp X – quang nhưng với cường độ bức xạ mạnh hơn. Tần suất và thời gian xạ trị ngoài phụ thuộc vào mức độ bệnh và các yếu tố liên quan khác.
- Xạ trị trong: Nguồn phóng xạ được đưa vào bên trong đại trực tràng, có thể trực tiếp hoặc nằm cạnh khối u. Điều này cho phép tia xạ tới đại trực tràng mà không đi qua da, các mô của bụng, nhờ đó giảm khả năng làm hỏng các mô ở gần đó.
- Xạ trị thông qua nội soi: Một ống được đặt vào trực tràng vào ngay khối u. Sau đó, các viên nhỏ chứa chất phóng xạ sẽ được đưa vào ống trong vài phút. Phương pháp này có thể được sử dụng điều trị cho người bệnh ung thư đại trực tràng không đủ sức khỏe để phẫu thuật.
- Liệu pháp xạ trị Endocavitary: Một thiết bị nhỏ giống quả bóng được đặt vào trực tràng thông qua hậu môn. Từ đó cung cấp bức xạ cường độ cao trong vòng vài phút để điều trị ung thư trực tràng. Phương pháp này thường được dùng cho ung thư trực tràng nhỏ, cho phép bệnh nhân tránh cuộc phẫu thuật lớn và nội soi.
3. Tác dụng phụ của xạ trị ung thư đại trực tràng
Xạ trị ung thư đại tràng và trực tràng cũng giống xạ trị trong các bệnh lý ung thư khác. Nó cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ thường gặp như:
- Tác dụng phụ trên da tại vị trí chiếu xạ: Vùng da ở vị trí tiếp xúc với tia xạ có thể bị kích ứng, mẩn đỏ, phồng rộp và bong tróc da. Nguyên nhân là do bức xạ tỏa nhiệt và có độ xuyên thấu lớn. Để khắc phục, người bệnh nên vệ sinh vùng da xạ trị bằng xà phòng, nước ấm và dùng kem dưỡng ẩm.
- Buồn nôn, nôn: Các cơ quan tiêu hóa thường nằm gần nhau do đó tia X có thể ảnh hưởng đến cả những cơ quan khác trong ổ bụng gây buồn nôn, nôn. Để giảm tình trạng này, sau xạ trị, bạn nên chia nhỏ các bữa ăn, ăn chậm và bổ sung nhiều nước.
Xem thêm: Những triệu chứng ung thư đại trực tràng không thể bỏ qua
- Rối loạn tiêu hóa: Đại tràng có trách nhiệm tạo khuôn và hấp thu nước, khi xạ trị ung thư đại tràng một số tế bào khỏe mạnh cũng bị “chết” làm chức năng của đại tràng bị giảm sút. Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa có thể xuất hiện như tiêu chảy, tăng nhu động ruột, rò rỉ phân.
- Mệt mỏi: Các tia xạ ảnh hưởng ảnh hưởng đến tế bào khỏe mạnh, hơn nữa xạ trị nhiều lần cũng làm cơ thể không có thời gian phục hồi, dẫn tới mệt mỏi.
- Các vấn đề tình dục: Các vấn đề về tình dục có thể xuất hiện ở cả nam và nữ như cương cứng ở nam giới, kích thích âm đạo ở nữ giới. Nguyên nhân là do tia phóng xạ ảnh hưởng đến hormone trong cơ thể. Bạn có thể sử dụng các thuốc hoặc liệu pháp hormone để giảm tình trạng này.
Các tác dụng phụ của xạ trị ung thư trực tràng có thể hết sau sau khi ngừng điều trị hoặc cũng có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm. Bệnh nhân cần thông báo ngay cho bác sĩ nếu gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào để được hướng dẫn cách xử lý, giảm tác dụng phụ hiệu quả.
4. Chi phí xạ trị ung thư đại trực tràng
Chi phí xạ trị ung thư trực tràng và đại tràng nói chung khá tốn kém và đắt đỏ. Chi phí này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giai đoạn bệnh, tình trạng và vị trí khối u, sức khỏe người bệnh, số lần điều trị và cơ sở y tế.
Mức phí bệnh nhân phải trả sẽ khác nhau tùy từng bệnh viện, thông thường rơi vào khoảng 25 triệu một lộ trình. Hiện nay, dịch vụ bảo hiểm y tế sẽ chi trả một phần chi phí, góp phần giảm nhẹ gánh nặng kinh tế cho nhiều người bệnh.
5. Cần chuẩn bị gì trước khi xạ trị ung thư đại trực tràng?
Xạ trị ung thư đại trực tràng được thực hiện theo từng đợt và trong khoảng thời gian dài. Thực tế, bệnh nhân xạ trị còn phải đối mặt với nhiều tác dụng phụ, dẫn tới cơ thể suy nhược nghiêm trọng. Cùng với đó là việc đối diện với các đợt xạ trị triền miên khiến cơ thể không có đủ khả năng đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Một số lưu ý trước xạ trị ung thư đại tràng nhằm giảm tác dụng phụ và đảm bảo sức khỏe cho người bệnh, cụ thể:
- Người bệnh cần có sức đề kháng tốt vì vậy nên luyện tập thể dục thể thao với cường độ phù hợp với tình trạng cơ thể
- Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan và tránh căng thẳng
- Tìm hiểu trước về những thông tin liên quan tới trong và sau quá trình xạ trị
- Bác cáo với bác sĩ về những loại thuốc bạn đang sử dụng trong quá trình điều trị
6. Chăm sóc bệnh nhân sau khi xạ trị ung thư đại trực tràng
Trong và sau xạ trị cũng cần lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị và giúp thời gian hồi phục nhanh chóng hơn. Cụ thể:
- Hạn chế tiếp xúc vùng da chiếu xạ với ánh nắng mặt trời, bong tróc, trầy xước.
- Không tự ý sử dụng các loại thuốc bôi lên da nếu chưa có sự cho phép của bác sĩ
- Hạn chế đến nơi đông người và tiếp xúc với người khác, bởi cơ thể bệnh nhân có thể vẫn còn phóng xạ, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người khác
- Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng dinh dưỡng, đặc biệt là nên bổ sung những thức ăn dễ tiêu hóa, hạn chế thực phẩm giàu chất xơ và uống nhiều nước. Có thể tham khảo bữa ăn do bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng đưa ra.
- Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, không để người bệnh căng thẳng, áp lực, suy nghĩ nhiều
- Theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên và báo ngay cho bác sĩ ngay khi có dấu hiệu bất thường.
