Cẩm nang từ A – Z khi dùng thuốc morphin cho người ung thư
Đau đớn là triệu chứng thường gặp nhất mà bất kỳ bệnh nhân mắc ung thư nào cũng phải trải qua. Có nhiều phương pháp để giảm đau nhưng sử dụng thuốc là phổ biến nhất. Trong đó, Morphin là loại thuốc giảm đau mạnh thường được chỉ định cho bệnh nhân ung thư đang có cơn đau từ trung bình đến nặng. Dưới đây là các thông tin cần biết khi dùng thuốc Morphin cho người ung thư!
1. Thuốc Morphin là gì?
Morphin là thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid (hay còn gọi là nhóm giảm đau gây nghiện). Loại thuốc giảm đau ung thư này tác dụng chủ yếu trên ruột và hệ thần kinh trung ương thông qua các thụ thể thần kinh ở sừng sau tủy sống. Do đó, nó thường được chỉ định cho các trường hợp đau nghiêm trọng, đặc biệt ở các bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.
Tuy nhiên người bệnh chỉ được sử dụng loại thuốc này khi có sự chỉ định và giám sát nghiêm ngặt của bác sĩ, để tránh dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
2. Tác dụng của thuốc Morphin
Đối với bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, Morphin thường là lựa chọn đầu tiên để trong điều trị đau từ cấp độ trung bình đến nặng (theo phân loại đau Tổ chức Y tế Thế giới).
Bởi vì nếu được dùng đúng cách thì đây là một loại thuốc an toàn, hiệu quả, liều sử dụng linh hoạt, có nhiều đường dùng và bác sĩ đã có nhiều kinh nghiệm sử dụng.
Tác dụng giảm đau của Morphin dựa trên cơ chế ức chế mạnh hệ thần kinh trung ương dẫn đến buồn ngủ, an thần, giảm đau, ức chế hô hấp, giảm nhu động tiêu hóa, buồn nôn, nôn… Tác dụng cụ thể như sau:
- Tác dụng giảm đau dựa vào cơ chế giảm cảm nhận đau và tăng ngưỡng chịu đau.
- Ức chế mạnh thần kinh trung ương dẫn đến ức chế mạnh cơ hô hấp, gây nôn và buồn nôn, giải phóng hormon chống bài niệu, co đồng tử.
- Morphin giúp ổn định sức khỏe tinh thần người bệnh, gây buồn ngủ, nhưng nếu sử dụng kéo dài có thể gây mất tập trung, giảm trí nhớ.
3. Các dạng thuốc morphin
Thuốc Morphin cho người ung thư được sử dụng rộng rãi vì nó có nhiều dạng dùng khác nhau, phù hợp với nhiều đối tượng bệnh nhân. Hiện nay loại thuốc này được bào chế thành nhiều dạng khác nhau, từ thuốc tiêm truyền, viên nén, viên nang hòa tan trong nước cho đến viên đặt hậu môn. Cụ thể như sau:
- Dạng viên nén (tác dụng nhanh và tác dụng kéo dài).
- Viên nang tan trong nước.
- Dạng hạt được đóng trong các gói nhỏ.
- Thuốc nhét hậu môn.
- Dạng lỏng chứa khoảng 10mg Morphin.
- Dạng thuốc tiêm truyền.
Tùy vào tình trạng của từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định dạng dùng phù hợp. Lưu ý thuốc Morphin cho người ung thư ở dạng thuốc tiêm chỉ được thực hiện tại bệnh viện. Morphin dạng lỏng, nhét hậu môn, viên nang tan nước có công dụng khá nhanh nhưng có hiệu quả trong thời gian ngắn.
Xem thêm:
Hóa trị là gì? Vai trò của hóa trị trong điều trị ung thư
10 điều quan trọng cần nhớ về xạ trị ung thư
4. Chỉ định morphin cho bệnh nhân ung thư khi nào?
Morphin có thể được chỉ định cho bệnh nhân ung thư trong hai trường hợp sau:
- Bệnh nhân ung thư đau mức độ nặng.
- Bệnh nhân ung thư đau mức độ trung bình nhưng không đáp ứng với các thuốc giảm đau nhẹ.
Lưu ý: Mức độ đau của bệnh nhân ung thư được đánh giá theo thang phân loại đau của Tổ chức Y tế thế giới.
Ngoài ra, Morphin còn được chỉ định cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối có chứng khó thở, ho, tiêu chảy…
Bên cạnh đó, Morphin còn được sử dụng với các thuốc bổ trợ trong điều trị ung thư giai đoạn cuối bao gồm thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc chống động kinh, ketamin, corticoid, thuốc chống viêm nhóm NSAID, Clonidine…
Theo thống kê, đa số bệnh nhân ung thư đều đáp ứng với Morphin, nhưng có khoảng 20% người bệnh đáp ứng kém với liều thông thường, hay gặp ở bệnh nhân đau xương do di căn, đau thần kinh, tắc ruột do u…
5. Chống chỉ định của Morphin
Theo lý thuyết, bệnh nhân ở mọi lứa tuổi đều có thể dùng Morphin theo chỉ định của bác sĩ, nhưng tác dụng phụ của nó sẽ nghiêm trọng hơn ở các đối tượng như trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Ngoài ra Morphin không dành cho những người đang gặp các vấn đề sức khỏe sau:
- Người bệnh có tiền sử dị ứng với Morphin hoặc các thuốc thuộc nhóm Opioid khác.
- Bệnh nhân nghiện rượu
- Người bị chấn thương vùng đầu, co giật
- Bệnh nhân gặp vấn đề về đường hô hấp, khó thở
- Người bị nhược cơ.
- Bệnh nhân có vấn đề về chức năng gan, thận và tuyến thượng thận.
- Người bị huyết áp thấp.
- Phụ nữ đang trong giai đoạn mang thai hoặc cho con bú.
6. Cách dùng thuốc Morphin
Mỗi bệnh nhân sẽ có liều lượng sử dụng Morphin khác nhau, nó sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ đau, khả năng đáp ứng thuốc, các tác dụng phụ đã từng gặp trước đó…
Mỗi loại Morphin ở dạng bào chế khác nhau sẽ có cách sử dụng khác nhau, cụ thể như sau:
- Morphin dạng viên nén hoặc viên nang dùng đường uống: Dạng có tác dụng nhanh uống từ 4 – 6 lần/ngày, dạng có tác dụng chậm uống 1 – 2 lần/ngày.
- Morphin dạng lỏng: Uống 4 – 6 lần/ngày.
- Morphin dạng viên đặt hậu môn: Ngày dùng 4 – 6 lần/ngày.
Lưu ý: Trong quá trình sử dụng Morphin chỉ nên cho người bệnh uống một giờ cụ thể cố định, để tránh quên liều. Người bệnh tuyệt đối không được cắn, nhai nát hoặc hòa tan Morphin dạng viên tác dụng chậm, để tránh gây quá liều.
7. Tác dụng phụ của Morphin
Cũng giống như nhiều loại thuốc khác, thuốc Morphin cho người ung thư có thể sẽ gây các tác dụng phụ không mong muốn đối với người dùng. Liều Morphin sử dụng càng cao thì nguy cơ gặp tác dụng phụ nghiêm trọng sẽ càng nhiều hơn.
- Tác dụng phụ thường gặp khi cho bệnh nhân ung thư dùng Morphin giảm đau: Táo bón, buồn ngủ, ngủ gà, mệt mỏi, buồn nôn, chóng mặt, đau đầu, phát ban…
- Tác dụng phụ nghiêm trọng của Morphin: Khó thở, thở nông, cơ bắp co cứng, co giật, khó thở…
Chú ý theo dõi trong quá trình sử dụng thuốc Morphin cho người ung thư và thông báo với bác sĩ các tác dụng phụ mà người bệnh đang gặp phải để có hướng giải quyết kịp thời.
Để hạn chế một số tác dụng phụ hay gặp khi sử dụng Morphin, bạn có thể tham khảo các biện pháp dưới đây để áp dụng cho người bệnh:
- Táo bón: Nếu không có lưu ý của bác sĩ, hãy tăng cường thực phẩm giàu chất xơ trong chế độ ăn của bệnh nhân ung thư như rau xanh, trái cây, cho người bệnh uống nhiều nước. Nếu tình trạng táo bón không được cải thiện, bạn cần thông báo cho bác sĩ để điều chỉnh thuốc hoặc bổ sung thêm thuốc trị táo bón.
- Buồn nôn, nôn: Hãy chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, tránh các món ăn có mùi nồng, vị gắt hoặc các món ăn khiến bệnh nhân dễ buồn nôn. Có thể sử dụng thuốc để cải thiện triệu chứng này theo chỉ định của bác sĩ.
- Buồn ngủ, lờ đờ, mệt mỏi: Chú ý theo dõi tình trạng của người bệnh, thông báo cho bác sĩ khi phản ứng này xảy ra quá mức, hạn chế để bệnh nhân thay đổi tư thế đột ngột, thận trọng khi di chuyển, lên xuống cầu thang…
- Ngứa, phát ban: Triệu chứng này có thể được cải thiện khi sử dụng một số loại thuốc chống dị ứng theo chỉ định của bác sĩ.
Lưu ý: Bệnh nhân và người nhà tuyệt đối không tự ý đổi thuốc, tăng hoặc giảm liều Morphin để cải thiện tác dụng của Morphin. Mọi vấn đề thắc mắc cần được giải đáp hãy liên hệ ngay với bác sĩ điều trị càng sớm càng tốt.
8. Một số câu hỏi thường gặp khi sử dụng thuốc Morphin cho người ung thư
Sử dụng Morphin để giảm đau cho bệnh nhân ung thư là vấn đề mà nhiều bệnh nhân cũng như người nhà vô cùng quan tâm, do đây là loại thuốc giảm đau mạnh nhưng lại đi kèm với nhiều tác dụng phụ khó kiểm soát. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp khi sử dụng Morphin cho người mắc bệnh ung thư:
8.1. Ung thư tiêm Morphin sống được bao lâu?
Morphin không phải là thuốc điều trị ung thư mà nó chỉ được sử dụng với tác dụng giảm bớt sự đau đớn của bệnh nhân. Do đó việc tiêm Morphin giúp bệnh nhân ung thư sống được bao lâu sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giai đoạn bệnh, loại ung thư, tình trạng sức khỏe của người bệnh và các phương pháp điều trị khác…
8.2. Mua Morphin cho bệnh nhân ung thư ở đâu?
Bởi vì Morphin thuộc nhóm thuốc giảm đau tác dụng mạnh và có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khó kiểm soát. Do vậy, Morphin được Bộ Y tế kiểm soát rất chặt chẽ trong việc cấp, mua bán hoặc sử dụng trong điều trị bệnh. Người bệnh chỉ có thể mua thuốc khi có đầy đủ các giấy phép cũng như thủ tục hành chính theo quy định.
8.3. Thuốc Morphin cho bệnh nhân ung thư giá bao nhiêu?
Giá thuốc Morphin có thể thay đổi theo từng thời điểm, dạng bào chế và nhà cung cấp. Dưới đây là mức giá tham khảo của thuốc Morphin cho người ung thư:
- Thuốc Morphin dạng lỏng (Morphin hydroclorid 10mg/ml): Hộp 10 ống x 1ml có giá 7.000 VNĐ/ống.
- Thuốc Morphin đường uống hàm lượng 30mg: Hộp 3 vỉ x 7 viên, có giá 7.000 VNĐ/viên.
Lưu ý đây là loại thuốc kê đơn và cần dùng theo chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng thuốc để đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Song song với việc giảm đau cho bệnh nhân ung thư bằng Morphin, gia đình cùng nên chú ý đến các biện pháp hỗ trợ giảm đau khác như chế độ dinh dưỡng, tâm lý trị liệu, vật lý trị liệu… Ngoài ra có thể tham khảo bổ sung thêm các sản phẩm hỗ trợ giúp cải thiện sức khỏe, hạn chế tác dụng phụ trong quá trình điều trị bệnh.
Trong đó sản phẩm Kibou Fucoidan với sự kết hợp bộ 3 thành phần Fucoidan – Nấm Agaricus – Nghệ đen Okinawa mang đến nhiều tác động tích cho bệnh nhân ung thư, bao gồm:
- Tảo Fucoidan Mozuku: Hoạt chất Fucoidan trong sản phẩm được chiết xuất 100% từ loại rong biển nâu Mozuku ở vùng biển Okinawa của Nhật Bản, giúp tăng cường miễn dịch, hạn chế tác dụng phụ do hóa xạ trị ở bệnh nhân ung thư.
- Chiết xuất Nấm Agaricus: Được coi là “vua của các loài nấm” nhờ chứa hoạt chất Beta-glucan có khả năng thúc đẩy hệ miễn dịch, giúp tăng cường số lượng và hoạt động của tế bào miễn dịch tự nhiên NK, giúp nâng cao thể trạng cho người dùng.
- Chiết xuất Nghệ đen Okinawa: Nhờ chứa các nhóm Polyphenols có khả năng tiêu diệt các gốc tự do trong cơ thể, đặc biệt là sau thời gian dài tiếp xúc với hóa chất hay tia xạ trị. Ngoài ra chiết xuất Nghệ đen còn có khả năng cải thiện tiêu hóa, kích thích quá trình hấp thu dinh dưỡng và hỗ trợ giải độc gan.
Xem thêm: 4 lý do vì sao nên dùng Kibou Fucoidan trước, trong và sau điều trị ung thư
